"We hebben met ons zorgteam de modus gevonden om voor de cliënt te zorgen"

Als je niet meer weet hoe je ernstig probleemgedrag kunt hanteren bij een cliënt met dementie, dan heeft dat grote impact op de cliënt, het zorgteam en de naasten. In die situaties kunnen verpleeg- en verzorgingshuizen in Zuid-Holland terecht voor advies of tijdelijke zorg en behandeling bij Zorgpartners Midden-Holland, Aafje en Pieter van Foreest. Deze organisaties gaan voor de erkenning van regionaal expertisecentrum D-ZEP. Hoe leer je van elkaar als zorgprofessionals, hoe herstelt het vertrouwen van het zorgteam en hoe verbetert het welzijn van de cliënt? Dat bespreken we met specialisten ouderengeneeskunde Danielle Pelzer (Zorgpartners Midden-Holland) en Shelley van Oosterhout (Argos Zorggroep). Een cliënt van Argos verbleef tijdelijk bij Zorgpartners op de afdeling D-ZEP.  

Shelley, specialist ouderengeneeskunde voor bewoners van Breede Vliet van Argos: "Bij onze cliënt met dementie was sprake van forse agressie, onbegrepen en onvoorspelbaar gedrag. Deze potige man met een voortraject in de GGZ had flink wat kracht en dat zorgde voor onveilige situaties voor medebewoners en medewerkers. Bij opname was al duidelijk dat hij veel zorg en persoonlijke begeleiding nodig had. Het escaleerde vrij snel en de agressie werd nagenoeg dagelijkse kost. In overleg met ons team en het intern consultatieteam merkten we dat het complex was. We hebben ook adviezen gevraagd bij Aafje, het nabijgelegen expertisecentrum D-ZEP. Aafje had op dat moment geen mogelijkheid voor opname en verwees ons naar samenwerkingspartner Zorgpartners." 

“De afdeling was op zijn eind en we kwamen niet veel verder met onze eigen expertise” 

Open en eerlijk  
In het eerste contact wisselden de beide behandelteams informatie uit. Ook werd er gekeken of het problematiek is die bij dementie hoort en niet bij ggz. Danielle: "Samen met de specialist ouderenzorg, GZ-psycholoog en persoonlijke begeleider van Argos bespraken we de casus. Het doel hiervan is om hen verder te helpen totdat we plek hebben of om te horen wat wij nodig hebben om overname en behandeling succesvol te laten verlopen. We merkten dat er veel in kaart was gebracht en er veel was geprobeerd om de situatie te verbeteren. Daarom werd er ook besloten om deze cliënt tijdelijk over te nemen.”  
Shelley: "Ik heb het contact heel open en eerlijk ervaren. Ik kan mij nog goed herinneren dat de paniek en emoties hoog waren, omdat we veel meegemaakt en geprobeerd hadden. De afdeling was op zijn eind en we kwamen niet veel verder met onze eigen expertise. We hebben eerlijk de situatie naar elkaar geschetst en goede afspraken kunnen maken. Liever verhuis je een cliënt niet, maar na alle afwegingen was dit de beste keus in het belang van de cliënt." Daarna kon het zorgteam even bijkomen. Shelley: "Je weet dat de cliënt ook weer terugkomt. Het is dan belangrijk om op adem te komen en als team ook met elkaar de terugkomst voor te bereiden."  

"Ik heb het contact heel open en eerlijk ervaren” 

Contact tijdens de behandelperiode 
In een periode van ongeveer drie tot vier maanden neemt het team van de afdeling D-ZEP op locatie Prinsenhof van Zorgpartners de zorg en behandeling over. Vaak zijn er al interventies gedaan om te kijken of het probleemgedrag verdwijnt. Danielle: “Met de onze analyse gaan we systematisch na waar het gedrag vandaag komt en of er sprake is van bijvoorbeeld lichamelijke oorzaken, pijn of bijzonderheden met betrekking tot de levensgeschiedenis en de persoonlijkheid. En dan onderzoeken we welke interventies helpen. We bieden de cliënt een kleinschalige prikkelarme omgeving. Verder zijn er op deze afdeling meer medewerkers die geschoold zijn om met moeilijk gedrag om te gaan. Ook in deze periode is er regelmatig contact met het team van Argos. Danielle: "Voor aanvullende informatie is er contact geweest met het behandelteam van Argos. Daarop zijn we verder gaan bouwen. Toen het gedrag hanteerbaar werd, kwam een deel van het team van Argos bij ons langs. We vertelden wat we deden. Dit is belangrijk om het vertrouwen weer terug te krijgen. Op een gegeven moment waren de behandeldoelen bereikt en lieten we zien hoe het met de cliënt ging. Ook deelde de verpleging hoe zij met het gedrag omgaan. Deze warme overdracht is belangrijk."  

Shelley: "We hebben echt met behulp van Zorgpartners uit de kast gehaald om deze bewoner zo goed mogelijk te verzorgen. Er zijn aanpassingen gedaan in de medicatie, de benadering en is er aandacht voor de prikkels uit de omgeving. Er is nog innerlijke onrust, maar hij heeft er zelf minder last van. Ook omdat hij achteruitgaat, komt het moeilijke gedrag minder op de voorgrond."  

Danielle: “Het was een zorgzame man en als hij in die zorgzame kant aangesproken werd en complimenten gaf, was hij in zijn element."

"We hebben echt met behulp van Zorgpartners uit de kast gehaald  om deze bewoner zo goed mogelijk te verzorgen."

Succesverhaal? 

Is het altijd een succesverhaal? Danielle geeft aan dat je te maken hebt met zeer complex gedrag en dat het niet altijd lukt om de oorzaak te achterhalen of om goede interventies te bieden. "Het sparren, samenwerken en blijven zoeken naar een oplossing wordt wel als prettig en helpend ervaren." Bij Argos bleek dat de cliënt na een week in de eigen omgeving weer in oud gedrag terugviel. Ook toen waren de lijntjes kort tussen Zorgpartners en Argos. Shelley: "Het was heel fijn om gelijk weer om de tafel te kunnen. We keken naar de verschillen tussen de situatie bij Argos en Zorgpartners en merkten dat onze bewoner baat heeft bij een kleinere en overzichtelijkere ruimte.  We gaan ook veel met hem naar buiten. Daar reageert hij nu goed op en we hebben met het team de modus gevonden om voor hem te zorgen. Het team van Zorgpartners is blij met deze ontwikkeling. Danielle: "Goed om te horen dat het beter gaat met deze bewoner in de eigen woonomgeving en het team er weer mee kan omgaan. Dit blijft een zoektocht."  

Leren van elkaar 

Shelley en Danielle zijn het erover eens dat je in zo'n traject veel van elkaar kunt leren. Danielle: "Wij hebben gemerkt dat het helpt om voor de tijdelijke opname meer aandacht te hebben voor de woonomgeving van de cliënt. Die kan een rol spelen bij de behandeling en terugplaatsing. " Shelley vult dit aan: "Met elkaar optrekken zorgt voor nieuwe invalshoeken. Soms is het ook goed om te horen wat je al goed hebt gedaan. Probleemgedrag doe je niet alleen. Breder binnen Argos gaan we nu ook aan de slag met kleinere woonruimtes en zetten we in op scholing voor het omgaan met moeilijk gedrag."  

"Schroom niet als team om advies te vragen. Het versterkt je team." 

Zinvolle dagbesteding 
Ook hebben de beide specialisten nog tips. Danielle: "Ik vind het mooi dat we met ons team steeds meer nadenken over zinvolle dagbesteding. Gezien en gehoord worden en te kunnen doen waar je van geniet, is een belangrijke behoefte. Dat helpt bewoners ook om langer ontspannen te blijven." 

Shelley: "Het is belangrijk om samen op te trekken. Schroom niet als team om tijdig advies te vragen. Het versterkt je team. We krijgen steeds meer complexere cliënten met dementie. Daar moeten we op berekend zijn."  

Kijk voor meer informatie over advies en tijdelijke zorg en behandeling op www.zorgpartners.nl/dzep.