“Met elkaars kennis en kunde samen het beste doen voor onze cliënten”

Sinds half augustus 2024 is Sjaak van den Broek onafhankelijk voorzitter van de Centrale Cliëntenraad (CCR) van Zorgpartners Midden-Holland. De afgelopen maanden stonden in het teken van kennismaken: “Ik kan het me nu nog veroorloven om als nieuwe man aan boord fris naar onderwerpen te kijken en onbevangen vragen te stellen.”

Iedere locatie van Zorgpartners kan een eigen Cliëntenraad hebben. Dat is, net als de CCR, wettelijk geregeld. De CCR bestaat uit vertegenwoordigers van deze lokale Cliëntenraden. “Als onafhankelijk voorzitter sta je los van de lokale Cliëntenraden”, legt Sjaak uit. “Je zorgt ervoor dat de CCR goed functioneert.” Hoewel hij na een loopbaan in de energiesector officieel “pensionado” is, combineert hij het voorzitterschap met een fulltimebaan bij een zorgorganisatie. “In de vacature van voorzitter kwam een aantal zaken samen. Ik wil nog een tijd actief en maatschappelijk betrokken blijven. Mijn vrouw werkt in de zorg; ik heb het altijd een interessant werkgebied gevonden. En eerder was ik onder andere vicevoorzitter van een centrale ondernemingsraad die met deelondernemingsraden samenwerkte, waarbij ik veel contact met de Raad van Bestuur had. Daar ligt een mooie parallel met de CCR.”

Gedreven
Zorgpartners en het gebied Midden-Holland zijn voor Sjaak minder bekend terrein. “Ik kom niet uit de buurt; het is mijn bedoeling alle locaties te bezoeken om deze te leren kennen en de interactie met de lokale Cliëntenraden makkelijker te maken.” Zijn eerste indrukken zijn positief: “De CCR is een gedreven groep mensen die het belang van de cliënten voorop heeft staan en goed in de materie is ingevoerd.”

Hoewel hij aangeeft nog veel te moeten ontdekken, is Sjaak al behoorlijk op de hoogte van belangrijke vraagstukken. “In de nieuwe besturingsstructuur vallen de locaties onder regio’s met regiodirecteuren. Voor ons is nu actueel wie de gesprekspartner wordt van de lokale Cliëntenraad en of er iets verandert aan de rol van de CCR.”

Dilemma’s
Een aandachtspunt dat Sjaak een paar keer benoemt, is het spanningsveld dat kan ontstaan tussen het streven naar meer uniformiteit binnen de organisatie, dus over de locaties heen, en het tegelijkertijd bewaren van het eigen karakter van de individuele locaties – de ‘identiteit’ – en rekening houden met lokale omstandigheden. Dat speelt bijvoorbeeld bij zorginhoudelijke onderwerpen zoals het opendeurenbeleid. “Uitgangspunt daarvan is dat een zorglocatie een zo open mogelijke omgeving is waar cliënten kunnen gaan en staan waar ze willen. Hoe voer je zo’n beleid in op locaties waar mensen wonen die ernstig dementerend zijn en voor wie open deuren gevaar kunnen opleveren? Ook een herziening van de huisregels kan dilemma’s creëren, bijvoorbeeld op locaties waar verschillende doelgroepen wonen en het lastiger is om algemene regels op te stellen over zaken als roken en alcoholgebruik.”

De CCR zoekt bij bepaalde onderwerpen samenwerking met de Ondernemingsraad en de Verzorgende en Verpleegkundige Advies Raad. “De nieuwe besturingsstructuur is zo’n onderwerp, en ook het inzetten van zzp’ers in de zorg. Dat laatste is met name iets voor de Ondernemingsraad, maar als het leidt tot minder verzorgenden, raakt het uiteindelijk ook de cliënten en daar kunnen wij als CCR op zijn minst onze betrokkenheid bij uitspreken.”

Mensen en kennis
Sjaak ziet het ‘bemensen’ van de Cliëntenraden en het op peil brengen en houden van de kennis van de leden als grote uitdaging. “In Cliëntenraden kunnen cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers zitting nemen. Onze cliënten zijn echter ouder dan voorheen, hebben meer zorg nodig, blijven korter bewoner en zijn vaak minder in staat om lid te worden van een Cliëntenraad. Daarom zijn steeds meer mantelzorgers lid, maar doordat hun naasten korter blijven, zijn ook zij korter aan locaties verbonden. De verwachting is dat lokale Cliëntenraden, en daarmee ook de CCR, daardoor steeds meer moeite zullen hebben om leden te vinden en te behouden. Een deel van de oplossing ligt misschien in het verlagen van de drempel van het lidmaatschap, door mensen de kans te geven kennis op te doen, bijvoorbeeld door vaker kennissessies te organiseren.” Ook wil Sjaak graag werken met een jaaragenda. “Samen met de Raad van Bestuur (RvB) zetten we daarin de onderwerpen die aan de orde gaan komen. Wij kunnen dan tijdig nagaan of we daarover voldoende kennis hebben en alvast voorwerk doen, zodat we beter kunnen reageren op onderwerpen die aandacht vragen.”

Samen
Vanuit de RvB is de wens dat de CCR actief meedenkt en van zich laat horen over onderwerpen die de raad zelf signaleert. “Ik zou het mooi vinden als we dat een, twee keer per jaar kunnen doen. Tijd is daarbij een beperking, want ongevraagd adviseren vergt goede voorbereiding”, zegt Sjaak. “De wens om het als RvB, Raad van Commissarissen (RvC) en medezeggenschap samen te doen, zie ik bij Zorgpartners heel duidelijk. De RvB vindt het belangrijk dat zij via de medezeggenschap geïnformeerd wordt over wat er in de organisatie speelt, en ik hoorde dat de RvC bij locatiebezoeken ook leden van de lokale Cliëntenraad uitnodigt om van gedachten te wisselen en zo goed op de hoogte te blijven van wat er leeft. Dat vind ik een mooie ontwikkeling. Ik wil dan ook gaan uitzoeken hoe we zo goed mogelijk samen kunnen optrekken, om met gebruik van elkaars expertise het beste te doen voor de cliënten.”