'Help de ander zichzelf helpen'

In een goed gevulde zaal in Gouwestein werd maandag 10 maart 2025 een inspiratieavond Passende zorg gehouden, waarbij bewoners, naasten, medewerkers en vrijwilligers aanwezig waren. Deze avond vertelde Damas Weideveld met behulp van allerlei voorbeelden over drie voorspellers voor een gezonde dag en ging men met elkaar in gesprek.

Hoe kun je samen het leven samen betekenis geven in het verpleeghuis en wat is het belang van het samen ondersteunen van de zelfredzaamheid? Damas Weideveld, expert op het gebied van reablement en van huis uit verpleegkundige, gebruikte hier het volgende voorbeeld: “Er was eens een man die een vlinder uit zijn cocon ‘hielp’. Hij maakte de cocon stuk, omdat hij dacht dat de vlinder vastzat. Hij wilde de vlinder bevrijden, maar de vlinder kon hierna niet meer vliegen, want zijn proces was verstoord. Wat de man niet wist, is dat het niet nodig was om de vlinder uit zijn cocon te helpen. De rups moest een worsteling doorstaan om een vlinder te worden. Soms zijn wij net als deze man. Wij ontnemen mensen hun zelfredzaamheid. Het is belangrijk dat we samen het leven van hen betekenis geven.”

Een gezonde dag
Als het wonen thuis niet meer gaat, is er zorg en ondersteuning in een verpleeghuis. Damas: “Deze periode is vaak niet zo lang meer. Daarom is het zo belangrijk dat we met elkaar het leven zo goed en mooi mogelijk maken.”

Damas gaf drie voorspellers voor een gezonde oude dag:

1. Doen wat iemand zelf belangrijk vindt.
2. Laat iemand dingen doen die diegene zelf nog kan.
3. Omringt worden door betekenisvolle contacten.

“Hoe minder dit gebeurt, hoe sneller de bewoner achteruit zal gaan.” Hierbij zijn zowel de naaste, vrijwilligers als de zorg van betekenis.

Blijven tuinieren
Damas ging op deze voorspellers in: “Het is noodzakelijk dat we weten wat een bewoner belangrijk vindt, zodat ze datgene nog steeds, wellicht op een andere manier, toch kunnen blijven doen. Er is meer mogelijk dan je denkt. Hielden mensen van tuinieren, maar lukt dat sinds het verzorgingstehuis niet meer? Plaats een plantenbak op het balkon, creëer een gezamenlijke tuin of laat de bewoner de tuinman instructies geven.” Zo gaf Damas tal van voorbeelden om mensen fysiek en mentaal actief te houden. 

Help de ander zichzelf helpen
Damas: “Vroeger werden bewoners in de watten gelegd, beschermd. Er was sprake van hospitalisatie; je schenkt eerst eens een lekker bakje koffie in als je binnenkomt bij een bewoner, maar zonder dat je het doorhebt, ontneem je diegene zijn motoriek. Hierdoor worden ze onnodig afhankelijker dan dat ze daadwerkelijk zijn.”

Betekenisvolle contacten
Sociale verbinding zorgt voor een actief brein. “Een bewoner die net nieuw is, mist haar wekelijkse kaartavond en wordt hierdoor stiller. Een oplossing zou zijn om spelletjes met andere bewoners te organiseren. Het is noodzakelijk dat je de weet wat voor sociale gewoonten bewoners hebben.”

Ontdekkingsreis passende zorg
Samen met collega’s, naasten, vrijwilligers en partners is Zorgpartners op ontdekkingsreis naar passende zorg. Het gesprek met elkaar over samenredzaamheid is hierin belangrijk. Dit betekent luisteren naar wat de cliënt belangrijk vindt, bespreken wat nog mogelijk is of wat de bewoner weer wil kunnen en samen zoeken naar passende zorg en samenwerking. De volgende vijf vragen staan hierbij centraal:

1. Wat vindt u belangrijk in het leven?
2. Wat kunt u zelf?
3. Wat wilt u (weer) kunnen?
4. Wat kunt u met uw naasten en omgeving of met digitale ondersteuning?
5. Hoe zorgen we samen voor een oplossing voor dat wat overblijft?

De locaties van Zorgpartners vervolgen de komende periode het gesprek over passende zorg en starten initiatieven. Kelly Remmerswaal en Esther van de Wetering, ambassadeurs passende zorg lichten de plannen van Gouwestein toe. “We gaan samenwerken met buddy’s, zodat er een breder draagvalk komt voor het gezamenlijke doel. Er wordt een welkomstkaart ontwikkeld om mantelzorgers welkom te heten en nog meer vanaf het begin te betrekken. Er komen ‘Hoe-dan-cafés’ om ideeën te delen.”

Een naaste van een bewoner van Gouwestein sloot de avond af: “Vanaf dag een is er veel aandacht wie mijn moeder is. Ja dan ben je ook bereid een stapje te doen, zeker als het iedereen ten goede komt."

Meer informatie: www.zorgpartners.nl/passendezorg